Sanatta Etik Üzerine Bir Kaç Not
Yeni nesil şarkıcı türkücü arkadaşlara kimse sahne görgüsünden, terbiyesinden bahsetmemiş anlaşılan, konservatuvarlarda bunları bilen ve dikkat eden kimseler de kalmamış sanırım. Solist, dinleyiciye sırtını dönemez, bu kabalık kabul edilirdi, Zeki Müren’den, Neşet Ertaş’a, Cem Karaca’ya değin hepsi buna dikkat ederlerdi. Sanatçı adabı bunu gerektirirdi.
Tiyatro ve opera oyuncuları da izleyiciye (mizansen gerektirmedikçe) asla sırtlarını dönmez, geriye adım atmazlar, gelişi güzel yürümezlerdi, bu bir kuraldır.
Fakat son yıllarda sahneler perşembe pazarına döndü, sahneye giren çıkan teknisyen, organizatör, belediyelerin sunucuları vs, ne idüğü belirsiz tipler ayak altında geziniyor, sanatçımız dinleyiciye sırtını dönüp konuşuyor, oynuyor, vs. bir sürü saçmalık.
Bu saçmalıkları yapanlar da dünyada sadece bizim sanatçı(!)larımız, örneğin Goran Bregoviç sahnedeyken sinekler bile o sahneye yaklaşmaya cesaret edemiyor. Bizimkiler ise pazarda sütyen satan çığırtkanlar misali sanat değil, şov yapmakla meşgul olduklarından işin adabı umurlarında değil. Çok az kişinin sahne hakimiyeti ve terbiyesi olduğuna şahidim. Düğün salonu şarkıcılığı ülkeye egemen olup gidiyor.
Her şarkı söyleyen müzisyen değil, her müzisyen de sanatçı değil. Sanatçı, sanatın etik boyutunun bilincinde olan kişidir.
İnsanların arkasından fotoğraf çekilmesinin de ayıp olduğunu bilmeyenler ayrı sorun. Koro şefi bir kadını sürekli arkadan pozlayarak fotoğraflarını çekip, bunları yayınlayan cahiller de gördüm. Yüzünü bir kere bile çekememiş, peki bu kişi kim? Koro ve orkestra şefleri eserleri yönetirken mümkünse profilden çekilir ya da dinleyiciye selam verirlerken fotoğrafı çekilir.
Yönetmen Ö. Lütfi Akad, oyuncunun mahremiyetine girmemek için bel kadrajından daha fazla kamerayı yaklaştırmazdı, günümüzde kameranın oyuncunun kaşına gözüne ağzına kadar yaklaştığı bir edepsizliğin hakim olduğunu görüyoruz.
Diğer yandan Bertolucci adlı büyük(!) yönetmen Pariste Son Tango filminin setinde 20 yaşındaki Maria Schneider’in bedeninde çekmediği santimetre, Marlon Brando yapmadık sadistlik bırakmamış, kızın bunalımlara girmesine neden olmuşlardı.
Aldıkları abdestin ürküttükleri kurbağaya değmeyen kimselerin icra ettikleri sanattan(!) insanlığa bir fayda göremiyoruz.
Hüseyin Kaplan
